Pomorski Zespół Parków Krajobrazowych

Ośrodek Edukacji Ekologicznej z Szymbarka włączył się do organizacji część przyrodniczej spotkania naukowego „Przyroda i Matematyka pod Żaglami”, adresowanego do  uczniów szkół gimnazjalnych z terenu powiatu kartuskiego. Głównym  organizatorem całego przedsięwzięcia było Centrum Inicjatyw Edukacyjnych w Kartuzach. Naukowy piknik odbył się w Centrum Sportów Wodnych i Promocji Regionu na Złotej Górze, nad jeziorem Brodno Wielkie i został dofinansowany przez WFOŚiGW w Gdańsku.

Hasło przewodnie OEE brzmiało: „Biomonitoring jeziora Wielkie Brodno i jego otoczenia”. Młodzieży przybyłej na Złotą Górę zaprezentowano następujące zagadnienia: „Biowskaźniki czystości wód”, „Określanie trofii jezior na podstawie badań chemicznych”, „Porosty jako bioindykatory”, „Wpływ zanieczyszczeń środowiska i antropopresji na różnorodność gatunkową ptaków wodno-błotnych”.

Uczestnicy spotkania naukowego mogli poznać i oznaczać organizmy będące bioindykatorami czystości wód oraz organizmy wskaźnikowe dla wód o różnej trofii m.in. Mech zdrojek (Fontinalis antipyretica), Pałkę szerokolistną (Typha latifolia), Błotniarkę stawową (Lymnaea stagnalis). Oczywiście przy okazji poruszania tematu bioindykatorów czystości wód nie mogło zabraknąć kilku słów o raku szlachetnym. Młodzież odwiedzjącą nasze stoisko uczyliśmy rozpoznawania przynależności gatunkowej raków słodkowodnych, jako że nieumiejętność ich rozpoznawania jest między innymi jedną z przyczyn trwającej w naszych wodach ekspansji raka pręgowatego. Wskazywaliśmy jak ważne jest ratowanie rodzimych gatunków raków, kiedyś pospolitych w naszych wodach, obecnie będących na skraju zagłady. Ponadto zwracaliśmy uwagę uczniów na problem eutrofizacji jezior, która jest najczęstszym i najbardziej brzemiennym w skutki antropogenicznym zakłóceniem funkcjonowania ekosystemów wodnych. Młodzież wzięła udział m.in. warsztatach chemicznego i biologicznego oznaczania jakości wody. Uczniowie uczestniczący w spotkaniu naukowym na Złotej Górze badali wodę z jeziora Wielkie Brodno. Oceniali właściwości  chemiczne wody - określali pH, badali wodę pod kątem obecności azotanów i fosforanów. Poza tym młodzież miała okazję  dowiedzieć się ile klas jakości wody wyróżniamy. Uczestnicy warsztatów dowiedzieli się, iż dawny trójstopniowy podział na klasy czystości wody oparty jedynie na pomiarze jej właściwości fizycznych i chemicznych wynikał przede wszystkim z przekonania, że czysta woda,  to ta nadająca się do mycia, picia, produkcji i rekreacji. Obecne podejście jest zupełnie inne i wypływa z przekonania, iż woda jest zasobem cennym nie tylko dla ludzi, ale jest również ważnym elementem ekosystemów.

Kolejnym zagadnieniem omawianym podczas pikniku był „Wpływ zanieczyszczeń środowiska i antropopresji na różnorodność gatunkową ptaków wodno-błotnych”. Idealnym przykładem bioindykatora wśród ptaków wodno-błotnych jest bielik (Haliaeetus albicilla), którego populacja była bardzo zagrożona w latach 70 na skutek stosowania DDT (środek owadobójczy i nie tylko). Efektem stosowania ww. środka były pękające pod ciężarem ptaków jaja bielików, które je wysiadywały. Często młode tych zwierząt miały niedomykające się dzioby. Jest to jeden z wielu przykładów zanieczyszczenia środowiska, które przejawia się w spadku liczebności ptaków szponiastych. Każdorazowo spadek liczebności w tej grupie zwierząt jest sygnałem, że w środowisku dzieje się coś złego i należy niezwłocznie reagować.

Dodatkową atrakcją była obserwacja gniazd łysek (Fulica atra atra) usytuowanych tuż przy pomoście. Nawiasem mówiąc łyski są częstym składnikiem w diecie bielika.

Jeden z tematów realizowanych podczas spotkania dotyczył porostów. Podczas zajęć młodzież miała okazję poznać skalę porostową, na podstawie której nauczyła się określania stanu czystości powietrza po napotkanych gatunkach.

Tegoroczną, już drugą, edycję spotkania naukowego „Przyroda i Matematyka pod Żaglami” uważamy za bardzo udaną. Przyroda, pogoda i ludzie dopisali. Zapraszamy za rok.